Dom autonomiczny – jakie rozwiązania zastosować?

Idea domów autonomicznych przewija się w światowym budownictwie już od wielu lat. Dom autonomiczny to budynek wybudowany w sposób, który zapewnia mieszkańcom pełną niezależność od zewnętrznych źródeł energii i wody przy zachowaniu pełnego komfortu cieplnego. Oczywiście nie jest to łatwe zadanie, bowiem poza odpowiednim projektem takiego budynku, niezbędne jest zastosowanie szeregu rozwiązań zabezpieczających go w energię elektryczną, cieplną oraz systemy wodno-kanalizacyjne. Z racji klimatu panującego w Polsce i konieczności długoterminowego przechowywania energii w pełnej niezależności od sieci energetycznej, realizacja domów autonomicznych jest mocno utrudniona, ale z pewnością możliwe jest zbliżenie się do ideału domu samowystarczalnego.

Rozwiązania domu autonomicznego

Samowystarczalność budynków autonomicznych wymaga nie tylko niezależności od dostawców energii elektrycznej, ale również od dostawców wody i kanalizacji. Takie rozwiązania znacznie ograniczają koszty życia, a co ciekawe – zwolennicy domów autonomicznych dążą również do samowystarczalności w zakresie zaspokajania potrzeb żywieniowych. O czym należy pamiętać, planując budowę domu autonomicznego? Projekt takiego przedsięwzięcia koniecznie powinien uwzględniać:

1. Własne ujęcie wody w postaci studni – możliwe wyłącznie w przypadku istniejących na działce dobrych warunków gruntowo-wodnych, które pozwolą na pożądaną wydajność źródła oraz zapewnią odpowiednią jakość czerpanej wody. Przy budowie studni wymagana jest zgodność z warunkami zabudowy lub miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a same zasady lokalizowania studni mogą uniemożliwić cały projekt w przypadku działek o małej powierzchni.
2. Przydomowa oczyszczalnia ścieków – niezależność od sieci kanalizacyjnej wymaga inwestycji albo w szczelne zbiorniki na nieczystości okresowo wywożone (szamba), albo w autonomiczne oczyszczalnie ścieków. Jednak normy budowlane, sanitarne i środowiskowe mogą skutecznie zablokować zarówno budowę szamba, jak i oczyszczalni, dlatego warto tę kwestię przeanalizować wraz z wyborem danej działki pod inwestycję.
3. Przyłącze w energię elektryczną – nasza strefa klimatyczna sprawia, że inwestycja w niezależne (w pełni) źródła pozyskiwania energii elektrycznej jest w praktyce mało możliwa. Dostępne na rynku rozwiązania fotowoltaiczne nie są w stanie kumulować odpowiedniej ilości energii na miesiące zimowe, dlatego zaleca się korzystanie z dostępnych rozwiązań prosumenckich z dostawcami energii elektrycznej, co w całkowitym rozrachunku może być opłacalnym ruchem. W innym przypadku należałoby zainwestować w takie bardzo kosztowne opcje dodatkowe, jak: turbiny wiatrowe, cieczowe kolektory promieniowania słonecznego, czy elektrolizery wody, z których powstały wodór byłby spalany katalitycznie w specjalnych ogniwach paliwowych.
4. Odpowiedni projekt zapewniający pełną efektywność energetyczną – w przypadku domu autonomicznego projekt powinien uwzględniać najwyższe jakościowo rozwiązania domu pasywnego, którego budowa jest możliwa przy m.in.:
   • doskonałej termoizolacji, dzięki zastosowanym materiałom budowlanym i izolacyjnym;
   • niwelacji mostków termicznych;
   • właściwym usytuowaniu budynku względem stron świata z uwzględnieniem optymalnego wykorzystania energii słonecznej dzięki odpowiednim szkleniom;
   • zastosowaniu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła;
   • zastosowaniu efektywnych źródeł pozyskiwania energii.
5. Ogrzewanie – stosować można ogrzewanie elektryczne w postaci grzejników lub mat grzewczych, ale bardziej efektywne będzie zastosowanie pompy ciepła z ogrzewaniem wodnym podłogowym lub nawiewowym.

Realizacja domu autonomicznego

Z praktycznego punktu widzenia realizacja domu w pełni autonomicznego jest niezwykle trudna i droga. W związku z tym idea budowy takich domów nie jest rozwijana, ale wskazane wyżej rozwiązania maksymalizują poziom energooszczędności i samowystarczalności budynków, co może zapewnić domownikom komfortowe, ekologiczne i zerokosztowe w eksploatacji życie.